Her Gün %1 Gelişmenin İnanılmaz Etkisi: Davranış Değişikliğinin 4 Yasası
Her gün yerinde saymak mı ? Yoksa bir adım daha ileriye gitmek mi?
Bu soruya vereceğin cevaba göre yazıya devam etmeni öneriyorum. Eğer her gün bir adım daha ileriye gidip yaşam kaliteni arttırmak ve zamanını doğru kullanıp enerjini doğru kanalize etmek istiyorsan bu yazı tam olarak senin için 🙌🏼
1 yıldır parçası olduğum Alışkanlık Koçu — wannawell (Ücretsiz olarak indirebilir ve sağlıklı alışkanlıklar kazanabilirsin!) sayesinde alışkanlıkların kişinin hayatında ne kadar önemli bir rol oynadığının farkına vardım ki bu da James Clear’ın en çok satan kitabı olan Atomik Alışkanlıklar ile yolumu kesiştirdi. Bu yazımda ‘Atomik Alışkanlıklar’ kitabına dair çıkarımlarıma ve bunların örnek ile detaylarına ulaşabilirsin, keyifli okumalar 🙋🏼♀️
Atomik alışkanlıklar kitabında, insan davranışlarının altında yatan 4 aşamadan oluşan bir döngü anlatılıyor: İşaret, özlem, tepki ve ödül. Bu 4 adımın tamamlanması sonucunda alışkanlıklar oluşmaya başlıyor. Bu döngüyü aşağıdaki gibi ifade edebiliriz 🔁
Kitapta her bir adım için toplamda 4 maddeden oluşan Davranışsal Değişim yasalarından bahsediliyor.
1. İşaret: Açık hale getir.
2. Özlem: Çekici hale getir.
3. Yanıt: Kolaylaştır.
4. Ödül: Onu tatmin edici hale getir.
Bu 4 madde alışkanlık kazanma sürecini kolaylaştırmak ve alışkanlığı kalıcı kılmak için uygulanabilir. Aynı şekilde bu 4 maddenin tersini de hayatından çıkarmak istediğin toksik alışkanlıklardan kurtulmak için kullanabilirsin. Bu maddeleri iş hayatında veya günlük yaşantında daha kaliteli ve zamanı iyi değerlendirmek için kullanabilirsin. Unutma, alışkanlıklar bizim karakterimizi somutlaştırır ve bizi biz yapan davranışlardır.
Biraz sonra her bir maddeyi daha detaylı ve örnekler vererek inceleyeceğiz ama ondan önce gel alışkanlıklar bizim için neden önemli biraz bunun üzerine konuşalım.
Alışkanlık oluşturma, davranışların otomatik hale geldiği süreçtir. Bir davranışın otomatize olması veya düşünmeden yapabiliyor olması düşüncelerimizi daha farklı şeylere odaklayabilmek için bize enerji ve zaman kazandırır. Aynı şekilde otomatize olmuş davranış silsilesi, alışkanlık, günlük hayat kalitemizi ve aslında gelecekte yaşamak istediğimiz hayat için bir adımdır.
Küçücük bir alışkanlık neye sebep olabilir ki deme, her gün hayatını %1 oranında iyileştirmen, 1 yıl sonunda hiç ummayacağın bir büyüme ve gelişme sağlar.
Yeni, sağlıklı ve bizi ileriye taşıyacak olan alışkanlıkları kazanmak için ikna olduysak artık 4 maddeyi detaylı bir şekilde incelemeye başlayabiliriz.
1. Kanun: Görünür Kıl!
Bu yasa alışkanlık oluşturma sürecinin ilk adımı işaret ile bağlantılıdır. İşaret, dikkatimizi çeken veya daha sonra ne olacağına dair merak uyandıran herhangi bir şeydir. Tahmin edebileceğin üzere bir şeyi daha belirgin yapmak ve göz önünde bulundurmak harekete geçmemiz için bize daha çok motivasyon verecektir.
İş hayatında bunu reklamlarda da görebiliriz: Bir şey ne kadar çok ön plana çıkarılmak istenirse o kadar gürültülü, şatafatlı ve renkli yapılır ki satın alma eylemine kişi bir o kadar hızlı bir şekilde geçebilsin. Aynı şekilde gün içinde aldığımız bildirimler de bizi eyleme geçmeye dair uyarır ve kendilerini bize hatırlatırlar ki onları unutmayalım. Bir öğe veya eylem görünmez olduğunda, genellikle unutulur. Burada market raflarını düşünebiliriz, en çok satan ürünler hep göz hizasında olan ürünlerdir.
En belirgin ipucu genellikle dikkatimizi çekendir ve dikkatinizi çeken ipucu, bir alışkanlığı başlatabilecek olandır.
2. Kanun: Cazip Kıl!
Bu kanun alışkanlık oluşturma sürecindeki özlem hissi ile bağlantılıdır. İlk maddede göz önünde olmaktan bahsettik, ikinci madde ile göz önünde bulundurmayı ve çekici kılmayı da eklemeliyiz. Her davranıştan önce bir tahmin gelir. Kazanmak istediğimiz alışkanlığı bize çekici gelecek şekilde konumlandırmalıyız, çünkü bize dopamin (mutluluk hormonu) salgılatan davranışları beynimiz tekrar etmek ister. İşin ilginç yanı, beynimizde ödülü aldığımız zaman harekete geçen sistem ile ödülü beklerken harekete geçen sistem aynıdır. Bir tecrübenin beklentisinin, elde edilmesinden daha iyi gelmesinin nedenlerinden biri de budur. Bilim insanları bu durumdan ‘istemek’ ile ‘hoşlanmak’ arasındaki fark olarak bahsediyorlar.
İş söz konusu olduğunda, her satın alma işleminin öncesinde bir tahmin olduğunu görürüz. Bu önemli bir nokta. Müşteri ürünü satın almaz; zihinlerinde yarattığı öngörüyü satın alırlar. Bunu şu şekilde örneklendirebiliriz, bir ürün/hizmet alınacağında en iyi incelemeye ait hizmeti/ürünü satın alırız, çünkü bu ürünün/hizmetin bizi tatmin edeceğine dair bir öngörü oluşur.
3. Kanun: Kolaylaştır!
— Leo Babauta
Bu kanun alışkanlık sürecindeki yanıt ile bağlantılıdır. Davranışlar kolay olarak gerçekleştirilebiliyor olduklarında daha çok tercih edilir veya daha sık yapılır. Kazanmak istediğimiz alışkanlığın önünü açarak yani daha kolay ve ulaşılabilir yaparak, istediğimiz davranışı ,alışkanlığı, kazanmak için önemli ve kayda değer bir adım atmış oluruz.
İşletmeler, istenen davranışı mümkün olduğunca kolaylaştırmak için düşünebildikleri her türlü engeli ortadan kaldırır.
4. Kanun: Tatmin edici kıl!
Son kanunumuz davranış kazanma sürecinin en sonuncu adımı ödül ile bağlantılıdır. Kazanmak istediğimiz alışkanlığı her yaptığımızda kendimizi minik ödüller ile cesaretlendirebiliriz. Aynı zamanda ödülün hızı, davranış değişikliğinin 4. Yasasında çok önemli bir faktördür.
Biz veya müşterilerimiz (iş hayatında), bir ürün veya hizmeti her kullandığımızda, küçük bir şekilde bile olsa, hemen başarılı hissetmeye ihtiyaç duyarız.
Kendimizi iyi hissettiren davranışlar, yani hemen ardından gelen bir tatmin, övgü, cesaretlendirme ya da zevk duygusuyla gelen davranışlar, tam olarak gelecekte tekrarlamak isteyeceğimiz türden davranışlardır.
4. Yasayı kullanmanın bir yolu, deneyim boyunca küçük memnuniyet parçaları bırakmaktır.
Özetle hayatında yapacağın minik iyileştirmeleri belirli aralıklarla yaparak yaşam kaliteni arttırabilir, hedeflerini daha sağlam adımlar ile koşabilirsin. Sürdürülebilir kılmak burada tabi ki çok önemli bir rol oynuyor. Lütfen zamanım yok yerine ‘zaman yaratmayı’ seç, ancak bu şekilde hayatının oyuncusu olabilirsin.
Alışkanlık oluşturmaya dair daha çok içerik üretmemi istersen yazımı beğenmeyi ve paylaşmayı unutma!
Sosyal medya hesaplarım:
Instagram: https://www.instagram.com/asiiyebahar/
Linkedin: https://www.linkedin.com/in/asiyetabanli
Twitter: https://twitter.com/asiiyebahar
